6منظور از «حوادث واقعه» كه در اين روايت آمده، همان مسائل جديد است. نويسندة نامه سؤال مى‌كند حالا كه بعد از اين ما دسترسى به امام خود نخواهيم داشت، با مسائل تازه‌اى كه پيش مى‌آيد چه كنيم؟ امام (عج) فرمود: به فقهاء و حكام شرع مراجعه كنيد. ولى بعضى از فقهاى معاصر مى‌گويند: منظور از «حوادث واقعه» مسائل و احكام شرعيه نيست؛ زيرا اين موضوع جزو واضحات مذهب شيعه بوده است كه در مسائل بايد به فقهاء رجوع كنند، منظور از «حوادث واقعه» پيشآمدهاى تاز اجتماعى است كه براى مردم و مسلمين روى مى‌داده است. يعنى حوادث مستحدثه به طور كلى هم روى‌دادهاى فرهنگى، فكرى، اجتماعى، سياسى، اقتصادى و انسانى است. به هر حال خواه منظور از «حوادث واقعه» خود پيشآمدها باشد و يا مسائل تازه‌اى كه به مرور زمان رخ مى‌دهد، برگشت به يك معنى است. يعنى در حوادث و مشكلات به روات احاديث (فقهاء) مراجعه كنيد و از آن‌ها كسب تكليف نماييد. زيرا آن‌ها حجت من بر شما مى‌باشند و من حجت خدا بر شمايم و اين يكى از پيش‌بينى‌هاى مترقى فقه شيعه است كه (حوادث مستحدثه) را كه در هر زمانى روى مى‌دهد و طبيعتاً در قوانين فقهى پيشين حكم و راهحلش نيامده است بايد فقهاء بررسى كنند و براساس موازين علمى و اجتهادى آن مطرح سازند و پاسخش را بيابند.
مطالعه و بررسى كتب فقه در قرون مختلف، مى‌رساند كه به تدريج به موازات نيازمندى‌هاى مردم، مسائل جديدى وارد فقه شده و فقهاى هر زمان در مقام پاسخگويى برآمده‌اند و به همين جهت به تدريج بر حجم فقه افزوده شده است. اين اصل مى‌رساند كه چگونه اسلام مسأله زمان و عامل تغيير و تحول ونوآورى را در طى ادوار تاريخى پيشبينى كرده است و فقهاء را در برابر آن مسئول دانسته است. راز و رمز اجتهاد را با مشخصات ذيل مى‌توان شناخت: